Heb jij wel eens een gesprek gevoerd met Siri van Apple? Of gehoord hoe Google Duplex een afspraak bij de kapper maakt? Als je niet weet dat je met een computer praat, zou je het haast niet in de gaten hebben! Fantastisch natuurlijk dat er tegenwoordig zoveel mogelijk is, maar loopt daardoor jouw carrière als stemacteur geen gevaar?
Voice-overs fotoshoppen
Vroeger zetten we de naakte waarheid op de foto, tegenwoordig ‘shoppen’ we er gewoon wat vetrandjes af of een gebruinde huid bij. We zien niet meer wie er achter het beeld zit. Nu is het met voice-overs natuurlijk sowieso al een groot mysterie wie er achter een stem zit, maar tot op heden weten we in ieder geval vrij zeker dat er een persoon achter zit. De vraag is echter: voor hoe lang nog? Want fotoshoppen doen we inmiddels niet meer alleen met foto’s.
Spreek ik met een computer?
Vrijwel elke computer is al uitgerust met text-to-speech (TTS), zoals je die bijvoorbeeld ook tegenkomt in Google Translate. Diverse bedrijven zijn druk bezig computerstemmen te ontwikkelen die akelig realistisch klinken. Siri van Apple komt al behoorlijk in de buurt en het onlangs aangekondigde Google Duplex boekt een kappersafspraak zonder dat dat de kapster merkt dat ze met een computer praat!
Photoshop voor stemmen
Het gaat zelfs zo ver, dat Adobe al een speciale ‘Photoshop’ voor stemmen heeft ontwikkeld: VoCo. Dit programma maakt het mogelijk een stem alle kanten op te manipuleren. Met slechts beperkte input kun je zo een heel scala aan gesproken tekst produceren. Wow, indrukwekkend! Maar kan zulke software echt menselijke voice-overs vervangen?
Met een lach en een traan
Gelukkig voor stemacteurs is er één ding dat computerstemmen altijd zullen missen: emoties. Een computer kan praten in diverse toonhoogtes, volumes en tempo’s maar zal nooit echte emotie kunnen overbrengen. Wanneer je een goede stemacteur enthousiast hoort praten, voel je dat hij lacht. Als je een kanjer van een stemactrice hoort schreeuwen, voel je haar woede.
Computers zijn in staat om te ‘berekenen’ welke emotie ze moeten vocaliseren. Als luisteraar is het nu al bijna onmogelijk om het verschil te horen tussen een persoon en een machine. Maar het is wel mogelijk om het verschil te voelen. Iedereen kan immers spreken met een bepaalde emotie, maar alleen een goede stemacteur kan ook daadwerkelijk het emotionele gevoel overbrengen. Of iemand die de emotie daadwerkelijk ervaart uiteraard.
Toekomstmuziek
Moet je als voice-over in deze tijd vrezen voor concurrentie van een robotstem? Zo’n vaart zal het dus niet lopen. Het duurt nog wel even voordat de technologie echt zo ver is dat geprogrammeerde voice-overs het stemmenlandschap betreden. Bovendien zijn er ethische bezwaren die de markt nog zeker een hele poos gesloten houden voor dergelijke software. Want mag je zomaar iemands woorden verdraaien? Is dat geen inbreuk op de privacywet? En wie is er verantwoordelijk wanneer een computer afspraken maakt of beslissingen neemt?
Uiteindelijk gaat er bovendien niets boven een stemacteur die hart en ziel in een opname steekt. De emotie van een medemens voelen. We kunnen wel naar een computerstem luisteren, maar alleen een mens van vlees en bloed kan ons raken.